De leegte na het overlijden van onze dochter

In april 1996 is onze tweede dochter Elle geboren. Een heerlijk kind, ze heeft een trotse grote zus en we genieten echt samen als gezin. Als ons Elle ruim 9 maanden oud is, verandert er wat met haar. Ze is hangerig, moe, slaapt overdag ook meer. Blijkt na diverse onderzoeken dat ze kinderkanker heeft. Tien maanden is Elle behandeld in het Radboud ziekenhuis en heeft ze als een tijger gestreden om beter te kunnen worden. Helaas waren de tumorcellen sterker en is ons Elle overleden toen ze 20 maanden oud was. Elle overleed in de armen van mijn man, ze is heel vredig ingeslapen. Even opluchting dat ons kleine meisje in ieder geval geen pijn meer had.

Dan komt er leegte, onnoemlijk hoe zwaar dat was. Ondanks moeilijke en verdrietige momenten tijdens het ziekzijn van ons Elle hebben we plezier en zijn we ook super trots op haar, bijvoorbeeld als ze leert lopen, ze zet haar eigen stapjes. Ook momenten van blijdschap als blijkt dat de chemokuren werken en we zien dat de tumor enorm slinkt. Voldoende om te kunnen opereren. Kort na een best zware operatie toen de tumor verwijderd was, ging ons Elle alweer druk aan het spelen. Zo mooi om te zien hoe zorgeloos een kindje kan zijn als er even geen sprake is van verschrikkelijk ziek zijn.

Als de uitvaart achter de rug is, zijn er alleen nog herinneringen, foto’s en een paar video opnames over. Confronterend is het als de triptrap stoel weer naar de zolder gaat. Het bedje dat al vaak leeg was in de periode dat ons Elle in het ziekenhuis was opgenomen, daarin zal ze dus nooit meer slapen. De eerste keer weer op familiebezoek: met zijn drietjes in de auto, het autostoeltje hebben we ineens niet meer nodig. Zo zijn er vele momenten waarop het gemis zo rauw en onwerkelijk hard aankomt. Er zijn tijden geweest van verdriet en gemis dat ik het idee had dat ik echt nooit meer kon stoppen met huilen. Een buurvrouw die ruim 90 jaar oud was (en zelf ook ooit een kindje verloor) zei tegen mijn moeder een paar dagen na het overlijden van ons Elle: ‘Het gemis zal nooit verdwijnen.’ De dagen rond de geboorte- en sterfdag blijven altijd bijzondere dagen. De eerste jaren heel moeilijk, nu denken we in dankbaarheid terug.

Na het overlijden van ons Elle waren er veel lieve mensen om ons heen, zoals een andere buurvrouw die een stil geboren dochter had gekregen enkele jaren voordat wij kinderen kregen. Zij biedt aan om bij ons Elle te blijven als wij naar de avondwake gaan. Andere buren die een zoontje verloren. Ze kwamen op rouwbezoek, we hebben in stilte gezeten, woorden waren niet nodig. Ook mensen die niet weten hoe te reageren op zo’n gemis, kwamen we tegen. Het is zo moeilijk om iemand te benaderen die in rouw is. De ander is zo bang om iets te zeggen wat pijnlijk kan zijn. Terwijl je dan gerust kan zeggen dat je even niet weet wat te zeggen. Lotgenotencontact, zoals vereniging ouders van een overleden kind (vook) was een tijd waardevol voor mij. Samen praten over het verlies van een kind kan heel troostend zijn. Na een paar jaar deelnemen aan bijeenkomsten vond ik het tijd worden om hier mee te stoppen. Dankbaar voor mensen die ik ontmoet had, maar ook was het tijd voor mij om iets anders te gaan doen.

Mijn man is liever met zijn handen bezig en maakt enorm mooie voorwerpen van hout. Voor hem is dat een heel belangrijke uitlaatklep, door de jaren heen heeft hij ook veel verschillende voorwerpen gemaakt, hobbelpaarden voor onze kinderen, schommelstoelen, tuinstel, tafels, kortom te veel om allemaal op te noemen. In 2013 start ik bij Vrije Academie ‘t Pad en tijdens de opleiding merk ik dat het ook voor mij waardevol is om beeldend te werken. Beeldend werken bij rouw en verlies is de titel geworden van mijn scriptie die ik geschreven heb tijdens het laatste jaar bij Vrije Academie ’t Pad.

Vanaf 2001 tot 2015 heb ik met gehandicapte kinderen gewerkt bij een orthopedagogisch dagcentrum. Vanwege reorganisatie moest ik weg op de vertrouwde werkplek, ook dan is er sprake van rouw. Even daarna iets totaal anders op mijn pad, waar ik mijn creativiteit kwijt kon. Werken bij een beeldengieterij, het werken daar vond ik echt heel fijn en leuk om te doen. Toch merkte ik dat ik het werken in de zorg miste. Ik heb een tijd als postmortaal medewerker gewerkt bij een begrafenisonderneming. Dan komt gemis en leegte ook dagelijks aan bod. Door mijn levenservaring vond ik dit wel heel passend, soms confronterend. Daarna besloot ik om thuis mijn praktijk op te starten, creatieve coaching, cursussen en workshops. Met als specialisatie verlies- en rouwbegeleiding. Momenteel geef ik voornamelijk creatieve cursussen (intuïtief tekenen en schilderen) en workshops. Niet specifiek gericht op verlies en rouw.

Het gemis van ons Elle zal nooit verdwijnen, maar door wat zij ons gebracht heeft, ben ik wel een ander mens geworden en kan met trots hardop te zeggen dat ik daar heel dankbaar voor ben. Anderhalf jaar na het overlijden van ons Elle is onze 3 e dochter geboren. Zij is nooit een vervanging geweest van haar oudere zusje. Ik ben een trotse moeder van 3 kinderen. Waarvan ik er 2 tot prachtige jongvolwassen vrouwen heb zien groeien. Natuurlijk had ik graag gehad dat Elle bij ons had kunnen blijven. Op een andere manier is zij in ons leven verweven, de leegte die zij achterliet zal nooit opgevuld worden. Na vele jaren is er dankbaarheid dat zij even in ons leven aanwezig mocht zijn.

Astrid